Tratamientos de cortesía en Euskera

El idioma euskera cuenta con ciertas peculiaridades a la hora de utilizar los tratamientos de cortesía

 

Parlamento Vasco. Edificio del Parlamento Vasco, en Vitoria-Gasteiz. RTVE

País Vasco: los tratamientos de cortesía en Euskera

Los tratamientos de señor y señora

Ver documento con los tratamientos de cortesía en formato .pdf

El tratamiento de Señor (Sr.) se utiliza después del nombre de la persona, de esta forma:

En castellano debería indicarse: Sr. D. Txema Olazábal. En euskera debería ser así: Txema Olazábal Jn.

En el caso del tratamiento para las mujeres, el uso es el mismo. Al final del nombre y apellido. En castellano sería: Sra. Dña. Begoña Urrutia. En euskera sería: Begoña Urrutia And.

Las versiones no abreviadas de Señor y Señora en euskera son: Jaunak (Jn.)y Andreak (And.).

Los tratamientos para cargos y autoridades

El tratamiento de Excelentísimo Señor (Excmo. Sr.), también se utiliza después del nombre o institución.

Por ejemplo lo que en castellano se escribe como:

Excmo. y Magfco. Sr. Rector de la Universidad del País Vasco,

en euskera sería:

Euskal Herriko Unibertsitateko Errektore Jaun Txit Gorena.

Este mismo tratamiento -Jaun Txit Gorena- puede ser utilizado para Ilustrísimo Señor (Ilmo. Sr.), aunque la utilización correcta debería ser este tratamiento: Jaun/Andre Txit Prestua.

En castellano:

Ilmo./a Sr./a Decano/a de la Facultad de Farmacia de la Universidad del País Vasco.

En euskera:

Euskal Herriko Unibertsitatea Farmazia Fakultateko Dekano Jaun/Andre Txit Prestua.

Como información complementaria adjuntamos documento del Parlamento Vasco donde se habla de los tratamientos.

BEGIRUNEZKO TRATAMENDUA

Tratamenduak gizarte-harremanen isla izan ohi dira, eta harreman horiek aldakorrak diren heinean, tratamendua ere aldatzen joaten da. Testu parlamentarioak eta administratiboak formaltasunez idatzi behar dira, formala baita jatorri duten toki soziala. Hala ere, tratamendua gaur egun erabiltzerakoan beharrezkoa da kontuan izatea, batetik, hizkuntzak duen tradizioa eta, bestetik, arian-arian nagusitzen doazen modu demokratikoak eta estilo funtzionala.

Hauek izango dira jarraibide orokorrak. Legebiltzarraren barruan jaun eta andre izango dira tratamendu-formula bakarrak (izen-deiturekin edo deitura hutsekin erabili daitezke). Alabaina, administrazio batetik besterako harreman formaletan eta idazki edo ekitaldi bati arrandia eman nahi zaionean txit garai eta txit prestu formulak ere erantsi dakizkieke aurrekoei (karguarekin edo izen-deiturekin bakarrik erabil daitezke). Tratamenduen forma laburrak, hain zuzen, helbideetan (kartaazaletan) erabili daitezke (jn.; and.; t. g.; t. p.) Testuan barruan, ordea, osorik idatziko dira tratamendu-hitzak.

Karta-azaletan eta orriaren buruan edo oinean (aukeran): Julian Beldarrain Astienza jn.; Mirian Gorriti Pelayo and.; Idoia Zenarrutzabeitia Beldarrain and. t. g.; Antonio Maura Barandiaran jn. t. p.; Lehendakari jn. t. g.; Diputatu Nagusi jn. t. g.; Sailburu and. t. p.

Gutunen agurrean: Andre txit garaia:; Jaun txit prestua:, Andre agurgarri hori:; Jaun estimatua: Andre hori:

Hitzaldietan: Balza jauna; lehendakariorde andrea...

Testu barruan: Sar bitez aretora Marta Urresti Morales andrea eta Jesus Martin Belauste jauna. Egidazu kasu, Egibar jauna. Ondoren, Rubalkaba eta Barrio jaunak eta Celaá eta Alzelai andreak mintzatu dira. Ongietorri egingo diogu Juan Jose Ibarretxe Markuartu jaun txit garaiari.

Erdarazko tratamenduei dagokienez, izenaren aurrean badoaz, txikiz idatziko dira: lord Byron, sir Lawrence Olivier...

Tratamenduak izenaren ordez daudenean, ordea, larriz idatziko dira: Maiestate, Gorentasun, Santutasun...

Euskarak izenarekin batera bere egin dituenak ere, larriz: On Jose Miel Barandiaran, Don Juan Manuel...

Ez da tratamendurik erabiliko lehenengo pertsona erabiltzean, sinaduretan, zerrendetan eta formularioetan.

Agurgarri kalifikatiboa gutunetako agurrean erabil daiteke, formaltasuna nabarmentzeko: andre agurgarri hori:...